به بهانه همین موضوعات با محمد کریمی معاون خبر خبرگزاری فارس گفتگو کردیم و از او درباره چرایی عدم حضور عکاسان و خبرنگاران در صحنه پرسیدیم.
نورفتو: درابتدا بفرمائید که چرا دراتفاقات اخیر عکاس یا خبرنگاران رسانه‌های رسمی و خبرگزاری‌هایی که هرکدام به نوعی حاکمیتی هستند حضور ندارند؟
بنظر من الان موضوع فراتر از حضور نداشتن عکاس و خبرنگار در وقایع است؛ موضوع این است که چرا در بزنگاه‌های مهم تاریخی مستندنگاری در قالب عکس و فیلم صورت نمی‌گیرد. این درحالیست که در گذشته مستندنگاری از اتفاقاتی مثل اتفاقات زمان جنگ باعث شد بخشی از وقایع و اتفاقات برای کسانی که زمان جنگ نبودند روشن شود و این از فایده های مستندنگاری است اما اینکه الان در حال حاضر در رسانه های ما این موضوع جدی گرفته نمی‌شود به دلیل پایین بودن و یا بعضا نداشتن سواد رسانه ای مسئولان و مقامات تصمیم ساز و تصمیم‌گیر است. اگر مسئولان بالادستی فعلی دارای بینش رسانه‌ای بودند متوجه می‌شدند که این اتفاقات، اتفاقات سطحی و گذراست اما در سالهای آینده به مستندات امروز برای پیدا کردن دشمن خارجی و داخلی نیاز داریم. نکته دیگر اینکه درمیان مستندات، فیلم گویاتر از عکس و عکس گویاتر از متن است. بنابراین لازم وضروی است که مسئولان فرادستی در اموراجرایی برای ثبت وقایع و اتفاقات فعلی آگاهی و شناخت داشته باشند و از نیروهای عکاس، فیلمبردار و خبرنگاران در حوادث حمایت کنند چون اگر حمایت اتفاق نیفتاد علاوه بر ضرر و زیان مالی، فرد هم مورد ضرب و جرح قرار بگیرد ممکن است.
به نظر من در حال حاضر فرصت بسیار خوبی برای معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد فراهم شده تا نحوه مواجهه با عکاس- خبرنگار را بررسی و لیستی از عکاس- خبرنگاران امین و رسمی تهیه کند و در اختیار گروه‌های امنیتی قرار دهد و از سوی همان گروه‌ها هم مورد حمایت قرار بگیرند و امنیتشان تامین شود تا بتوانند در مکان مشخص و امنی اقدام به فیلمبرداری و عکاسی کنند در این صورت از طریق دوربین‌ها می‌توان عوامل سرکوب و اغتشاش و هم شناسایی کرد.
نورفتو: خب خود شما به عنوان مقام مسئول در یک خبرگزاری رسمی و شناخته شده چه اقدامی کردید؟
ما توانستیم با یکسری هماهنگی‌های انجام شده با مسئولان تصمیم ساز عکاسان و فیلمبردارانی را آفیش کنیم تا تصاویر و فیلم‌هایی از بازار آرام پس از شلوغ کاریهایی که چند روز پیش اتفاق افتاده بود بگیرند. در بخش استان‌ها هم تا جایی که مجوز داشتیم و محدودیت‌ها اجازه می‌داد تصاویری از شلوغی ها گرفته شد و روی خروجی قرار گرفت البته این کافی و کامل نیست و لازم است مسئولان بالادستی با مسئولان وزارت ارشاد جلسه بگذارند و به یک نتیجه برسند که در چنین حوادثی باید چه کنند چون عکس و فیلم درست می‌تواند بهترین پاسخ به شبهات و تصاویر وارونه باشد.
نورفتو: با اینحال هنوز خیلی از خبرنگاران و عکاسان جرات حضور در میدان را ندارند.
عکاس و خبرنگارانی که بناست در آشوب‌ها و شلوغی‌ها وارد میدان شوند لازم است که قوانین کف میدان را به خوبی بدانند چون گاهی قلیان احساسات و هیجانات خبرنگار یا عکاس را وادار می‌کند که خلاف قوانین قدم بگذارد و برای عکس یا خبر دست اول به میدان برود ولی همین هیجان برایشان دردسر ساز می‌شود مثل اتفاق ناگواری که برای کاوه گلستان در عراق افتاد؛ پس میدان، قوانین خودش را دارد که اطاعت امر از قوانین میدان، مراقبت از خود و تجهیزات و آشنایی و رصد اتفاقات از مهم‌ترین موضوعاتی است که در چنین مواقعی باید در نظر گرفت. بنابراین پیش از هرچیز باید سواد رسانه ای مقام مسئول برای زمینه سازی حضور گسترده تر اهالی رسانه فراهم شود، ثانیا مقامات مسئول وزارت ارشاد باید در یک آئین نامه ای چگونگی شرایط حضور، چگونگی پوشش، نحوه ثبت وقایع، نحوه انتقال و چگونگی انتشار را روشن کنند. چون در حال حاضر حتی انتشار برخی از مطالب و عکس‌ها نتیجه معکوس می‌دهد و همه کشورها هم این آئین نامه و مقررات را دارند مثلا آمریکا همین الان برای انتشار اخبار مربوط به سلمان رشدی مقررات خودش را دارد و جز دو خبر سایر اخبار او منتشر نمی شود و در بایکوت خبری مطلق است.
حضور عکاس و تصویربردارهای رسانه های رسمی کشور در تجمع اعتراض آمیز دانشجویان مقابل سفارت انگلیس - دهه ۸۰
نورفتو: در این مدت از معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد دستورالعملی مبنی برچگونگی مدیریت اخبار و عکس در این شرایط دریافت کردید؟
خیر، هیچ کسی برای ما آئین نامه یا دستورالعملی ارسال نکرد و ما خودمان در اتاق فکر و قرارگاه عملیاتی خود خبرگزاری تصمیم می‌گیریم که کی حضور داشته باشیم و کی حضور نداشته باشیم و حتی تصمیم می گیریم که چه کسی حضور داشته باشد چون سابقه فعالیت خبرنگار یا عکاس مهم است.ما اگر برای رسانه‌های دیگر هم مشکلی پیش بیاید و کاری از دستمان بربیاید انجام می‌دهیم. مثلا در ابتدای این اتفاقات برای یکسری از خبرنگاران مشکلی پیش آمده بود و برخوردهایی شده بود که با رایزنی‌های ما حل شد.
نورفتو: با اینحال هنوز خبرنگاران و عکاسان زیادی در زندان هستند
خب با سند به من بگویید منظورتان چه کسانی است.
نورفتو: خانم الهه محمدی، نیلوفر حامدی و چند نفر دیگر از خبرنگاران هنوز در بند هستند.
من این دوستان را نمی‌شناسم و در حوزه کاری من هم نیستند اما تردید ندارم که مقام مسئول هر رسانه پیگیر مشکل پیش آمده برای نیروهایش است. من نمی‌خواهم خدای نکرده قضاوت کنم که این دوستان خبرنگار بدون هماهنگی به میدان رفته‌اند اما این را هم بگویم که ماموران امنیتی وظیفه دارند میدان را مدیریت و از سوء استفاده های احتمالی جلوگیری کنند.اینکه بگوییم الان خبرنگاران و عکاسان زیادی در بند داریم را من در جریان نیستم ولی حداقل در حوزه خبرگزاری خودمان و سایر همکارانمان در جریان هستم که خبرنگارانمان مشکلی ندارند. در پایان این را هم بگویم که هدف من هم از این گفتگوها، تضعیف بچه های میدان نیست بلکه هدفمان راهگشایی درباره اتفاقاتی است که در حال رخ دادن است و راه حل هایی پیدا کنیم که به جای دادن خوراک تبلیغاتی و خبری توسط رسانه های معاند خود ما اوضاع را ساماندهی کنیم و روایت واقعی از شرایط را ارائه دهیم.